Một bạn trẻ post-doc VN phát biểu : Tại sao xứ sở nào chơi với Mỹ dần dần cũng thấy “khá lên” và có những ổn định, tiến bộ rõ rệt ? Ví dụ, hồi xưa là Nhật bản, Nam Hàn, Phi luật tân, Thái lan, bây giờ là Miến Điện etc.., và ngay cả Trung quốc. Bạn ấy mới thấy được ít hiện tượng bên ngoài. Dưới đây là những lý do căn cốt giải thích tại sao nền Dân chủ, tư tưởng Tự do và chính tâm hồn người Mỹ đã mang lại lợi ích cho chính đất nước họ và hỗ trợ cho các quốc gia khác, nhất là các quốc gia trong thế giới thứ ba ngày xưa, nếu những quốc gia này muốn phát triển và xây dựng theo khuynh hướng/thể chế Tự Do-Dân chủ :
1. Nhìn vào chính bản Tuyên Ngôn Độc Lập Hoa Kỳ :
“Chúng tôi minh định rằng mọi người sinh ra đều bình đẳng là một chân lý hiển nhiên; rằng tạo hóa đã ban cho họ những quyền bất khả xâm phạm, tách rời, trong đó có quyền Sống, quyền có Tự do và Mưu cầu hạnh phúc…”
Khi đang chiến đấu với nước Anh, để giành độc lập, những nhà lập quốc đầu tiên của Mỹ, trong số đó là : Benjamin Franklin, Thomas Jefferson, John Adams, Samuel Adams, John Hancock etc., đã minh định rõ ràng quyền được Sống ( tức được sống bình thuờng như một sinh vật được Tạo hóa/Thượng đế sinh ra với bầu trời trên đầu, và mặt đất dưới chân, được hít thở khí trời khoáng đãng, đi đứng, ăn ở sinh hoạt tự do như mây trời, như muông thú, cây cỏ, lá hoa v.v. ), không ai được xâm phạm hay xâm hại tới. That is a view of Life in its own Value, existing in Nature itself.
2. Sau khi suy ngẫm rất kỹ về một đời sống được Tự do như trên, là quyển được Sinh tồn , quyền được Sống như một sinh vật được Trời ban cho như thế, các nhà lập quốc Hoa kỳ, nghĩ tiếp, nếu muốn được Sống như thế thì cần phải tổ chức/cơ cấu một quốc gia như thế nào đó để bảo đảm cho quyền được sống tự do như vậy và không ai xâm phạm tới ai. Qua kinh nghiệm bị đối xử bạc bẽo, vô trách nhiệm và đầy đàn áp của vua Anh, George III, họ rất thấu hiểu là sẽ phải thành lập, tổ chức một nhà nước đảm bảo được quyền Tự do cho mỗi mỗi công dân. That is the meaning of Liberty in the political view of being capable of carrying out your life , its existence, and its ways of life in a political structure/regime, giving no suppression, oppression, abuses, usurpations, hindrances etc. to your own life and its freedom
3. Và kế đó là “Quyền được Mưu cầu Hạnh phúc”. Người chủ chốt viết đoạn này là Thomas Jefferson, người được coi là một trong những Tổng thống trí thức nhất cuả Mỹ. Ông chịu ảnh hưởng của Newton Liberty Jefferson đã thay chữ đó. Và đó là một thay đổi thật hay, theo ý người viết này và nhiều người khác. Nó mở rộng khung trời cho một ý nghĩa đời sống. Hạnh phúc phải đâu chỉ tìm thấy trong vật chất ( dù đó là một phần không nhỏ trong đời chúng ta), hay những gì ta sở hữu. mà nó có thể là nhiều thứ khác nữa. Ví dụ , như Tình Yêu, Tình yêu đối với Tổ quốc, đạt được Tri kiến Giải thoát, Sống An lạc, hòa thuận và giúp ích người khác, có được Trí tuệ, kiến thức uyên thâm để ít lầm lỡ và đóng góp vào xã hội, Tình bạn thủy chung, v.v. chẳng hạn.
Đó, ngay chính trong Tuyên Ngôn Độc Lập của mình , người Mỹ đã “TUYÊN NGÔN” rõ ràng về một thể chế, một nhà nước mà họ muốn sinh sống, hành hoạt và ứng xử trong đó như thế, vậy thì làm sao họ có thể đi ngược lại gì với chính những điều họ mong muốn. ?
Bữa khác viết tiếp :-)
Tâm Nguyên
Addendum : Dĩ nhiên là John Locke cũng hiểu đ/sống có những thứ hạnh phúc khác, nhưng trong luận văn của ông , ông chỉ giới hạn vào chuyện "Tư hữu" chỉ để xác định , ít nhất con người có quyền sở hữu "tới chừng mực nào đó" tài sản để có thể sinh sống, làm việc v.v., ví dụ , ít nhất cũng phải có "căn nhà lá" để đêm khuya vào ngủ, ban ngày nấu cơm ...
No comments:
Post a Comment